این روغن علاوه‌بر اینکه باعث کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک پیشرانه می‌شود، دمای آن‌ها را نیز کاهش می‌دهد و با این کار بر طول عمر قطعات می‌افزاید. البته روغن‌موتور به تنهایی این کارها را انجام نمی‌دهد. برای اینکه سیستم روانکاری موتور به خوبی کار کند به قطعات دیگری همچون فیلتر روغن هم نیاز است.
وظیفه فیلتر روغن خودرو جلوگیری از ورود هرگونه براده، خرده فلز و سایر آلودگی‌ها به موتور است. این فیلتر دارای مواد پالاینده داخلی است که از انواع مختلف کاغذ چین‌دار یا فیبر مصنوعی ساخته می‌شوند.
فیلترهای خودرو همچنین دارای واشری هستند که باعث آب‌بندی بین بست فیلتر با خود فیلتر می‌شود و از نشتی روغن و ورود ناخالصی‌ها به موتور جلوگیری می‌کند. جنس مواد فیلتر روغن به‌گونه‌ای طراحی و انتخاب می‌شود که روغن بتواند از درون آن عبور کند اما ناخالصی‌ها اجازه عبور را نداشته باشند. البته سیستم روانکاری موتور فقط به این فیلتر تکیه نمی‌کند و تمهیدات دیگری را نیز اندیشیده است.
فیلترها در دو دسته اصلی پیچی و قوطی یا کارتریجی تولید می‌شوند. عملکرد هر دو دسته از فیلترها یکسان است و تفاوت اصلی آن‌ها به ظاهر و فرایند نصب مربوط می‌شود. فیلتر روغن پیچی به‌صورت یک قطعه تکی قابل تعویض تولید می‌شود درحالی‌که فیلترهای کارتریجی فقط دارای مواد فیلتر داخلی هستند.
این فیلترها داخل قوطی پلاستیکی قرار می‌گیرند و شما به سادگی می‌توانید فیلتر داخلی و اورینگ آن را در هر بار تعویض روغن‌موتور تعویض کنید. جدای از این تفاوت‌ها، عملکرد اصلی هر دو نوع فیلتر مشابه هم است. اما برای دانستن طرز عملکرد فیلتر روغن بهتر است کمی درباره سیستم روانکاری پیشرانه صحبت کنیم. قطعات اصلی این سیستم شامل کارتل، اویل پمپ، فیلتر و یکی مسیرهای عبور روغن هستند.
بخش اعظم روغن‌موتور در کارتل جمع می‌شود و زمانی که استارت می‌زنید پمپ روغن شروع به مکش آن از کارتل کرده و آن را از فیلتر روغن رد می‌کند. روغن حین عبور از فیلتر پالایش می‌شود تا هرگونه ناخالصی و آلودگی‌های درون آن جدا شوند.
سپس روغن‌موتور از طریق کانال‌ها و مسیرهای ویژه در پیشرانه به جریان درمی‌آید تا هم روان کاری بین قطعات را انجام داده و هم دمای آن‌ها را کاهش دهد. پس از گردش هم روغن به کارتل بازمی‌گردد تا خنک شود و این سیکل مجددا ادامه یابد. فیلتر بخش یکپارچه این سیستم است و بدون وجود آن با مشکلاتی همچون لجنی شدن روغن‌موتور و داغ کردن پیشرانه مواجه خواهید شد. همچنین عدم توجه به تعویض فیلتر روغن در درازمدت می‌تواند باعث آسیب دیدن قطعات و تحمیل هزینه‌های سنگین شود. توصیه می‌شود در هر بار تعویض روغن‌موتور، فیلتر را نیز تعویض کنید.
